چطور فردی عصبانی را آرام کنیم + تکنیک‌هایی برای نگه داری اسایش
همه ما بعضی اوقات در خانه یا محل کار با افراد عصبانی مواجه می‌شویم. در این چنین شرایطی بعضی اوقات می‌توان با گفتن جملاتی یا پرت‌کردن حواس فرد او را آرام کنیم. یقیناً همه موقعیت‌ها یکسان نیستند، به این علت پیروزی هیچ روشی ضمانت‌شده نیست. بااین‌حال در صورت هماهنگ‌شدن با شرایط و برقراری ارتباطی درست با فرد می‌توانید او را آرام کنید. در ادامه، نکات و راه حلهای سودمند برای آرام‌کردن فرد عصبانی را شرح می‌دهیم.
نگه داری اسایش
۱. دقت به حالت و حال خود
مشاهده خشمگینی و پریشانی فرد دیگر احتمالا جهت بشود که شما نیز حس او را اشکار کنید. در این شرایط، خودتان باید آرام باشید تا بتوانید فرد عصبانی را آرام کنید. همه بدن خود را بازدید کنید؛ برای مثال دقت کنید که شانه‌های‌تان رها باشند یا نفس عمیق بکشید.
۲. پرهیز از درگیری
هنگامی فرد روبه رو به‌شدت عصبانی است، عصبانی‌شدن شما فقط اوضاع را بدتر می‌کند. اسایش خود را نگه داری کنید تا کار به مشاجره و نزاع ختم نشود. منظور این نیست که کاملا بی‌حس باشید، ولی اجازه ندهید که احساسات شما نیز همانند فرد عصبانی فوران کند.
یکی از راه‌های پرهیز از درگیری این است که خودپسندی را کنار بگذارید و مسائل را شخصی نکنید. طبیعی است که در برابر فردی خشمگین از خودتان یا اعتبارتان دفاع کنید، ولی باید به یاد داشته باشید که نمی‌توان با افراد زیاد عصبانی (تا وقتی که آرام نشده‌اند) منطقی سخن بگویید کرد.
آخرین مطالب
- تقدیر از وجود همدلانه و آگاهانه مردم در انتخابات/ تبریک به دکتر پزشکیان رئیس جمهور منتخب_دانستنی
- کشف یک مسیر عصبی تازه در مغز که می‌تواند در درمان میگرن مؤثر باشد_دانستنی
- بسته هفتگی غذای رژیمی_دانستنی
- این عکس، امروز از آنتن صداوسیما پخش شد + عکس_دانستنی
- انفجار ابرنواختری قوی آسمان را درخشان کرد_دانستنی
۳. نداشتن حالت تدافعی
هنگامی فردی به‌اندازه‌ای عصبانی است که به‌سختی می‌تواند با لحنی آرام و ملایم سخن بزند، طبق معمول لحن او به‌راحتی بر شما هم تاثییر می‌گذارد و حالت تدافعی می‌گیرید. ولی باید بدانید که به گمان زیاد خشمگینی او مربوط به شما نیست. احساسات فرد را از احساسات خود جدا کنید تا بتوانید به او پشتیبانی کنید.
۴. ماندن در زمان حال
افراد عصبانی طبق معمول رویدادها یا سخن بگویید‌هایی از قبل را نقل می‌کنند، به‌اختصاصی اگر بخواهند که شما را نیز عصبانی کنند. با نگه‌داشتن تمرکز آنها روی زمان حال و اراعه راه‌حلی برای مشکل جاری این تلاش آنها را خنثی کنید. تلاش کنید بابت اتفاقات قبل عصبانی نشوید.
اگر مکالمه شما به‌سمت رویدادهای قبل منحرف می‌بشود، می‌توانید چیزی همانند این را بگویید: «می‌توانیم درمورد آن قضیه بعدا سخن بگویید کنیم. به‌نظر من الان باید روی چیزی تمرکز کنیم که تو را غمگین کرده و برای این مشکل راه‌حلی اشکار کنیم. بهتر است که هربار روی یک نوشته تمرکز کنیم.»
۵. آرام و ساکت بودن
اگر فرد روبه رو فریاد می‌کشد یا خشم خود را سر شما خالی می‌کند، بهترین کار این است که آرام بمانید و چیزی نگویید. او همانند دونده‌ای است که با شدت ۸۰ کیلومتر در ساعت می‌دود و برای افت شدت خود به زمان نیاز دارد. یعنی باید بتواند خشم خود را خالی کند و این یعنی نباید سخن‌هایش را قطع کنید. فقط گوش دهید، نه فقط به کلماتی که می‌گوید، بلکه به احساساتی که در بعد کلماتش وجود دارد. او می‌خواهد سخن‌هایش را بگوید و این همه چیزی است که می‌خواهد. اگر سخن بگویید می‌کنید، با صدایی آرام و ملایم سخن بزنید و اگر سکوت می‌کنید حالت چهره خنثی و زبان بدن باز داشته باشید. اگر به خشم فرد عصبانی عکس العمل نشان ندهید، تسلط بیشتری روی خود خواهید داشت.
یقیناً بین اجازه‌دادن به فرد برای خالی‌کردن خشم و خشمگینی خود و قربانی آزار کلامی بودن تفاوت وجود دارد. اگر فرد روبه رو شما را به‌شدت سرزنش می‌کند، با نام‌هایی بد شما را صدا می‌زند یا به‌علت چیزی که به شما ربطی ندارد، خشم خود را سر شما خالی می‌کند، می‌توانید جمله‌ای همانند این جمله را بگویید: «می‌فهمم که ناراحتی و می‌خواهم کمکت کنم، ولی خواهش می‌کنم خشمت را سر من خالی نکن.»
افت خشم فرد عصبانی
۱. عذرخواهی‌کردن
اگر کاری انجام داده‌اید که جهت خشمگینی فرد شده است، احتمالا چیزی که او نیاز دارد عذرخواهی شما باشد. عذرخواهی نشانه ضعف نیست، بلکه مشخص می کند به احساسات فرد روبه رو اهمیت می‌دهید. خوب فکر کنید؛ آیا کار اشتباهی انجام داده‌اید؟ اگر این چنین است، عذرخواهی کنید. بعضی اوقات فقط با عذرخواهی شما فرد عصبانی درمورد اتفاقی که رخ داده حس بهتری اشکار می‌کند. ولی اگر کار اشتباهی انجام نداده‌اید، فقط برای آرام‌کردن فرد عصبانی عذرخواهی نکنید.
۲. پرهیز از گفتن «آرام باش»
فردی که زیاد عصبانی است، تحت‌سلطه احساسات خود قرار دارد و به قسمت عقلانی مغزش دسترسی ندارد. تلاش برای دلایلکردن یا گفتن «آرام باش» یا «منطقی باش» طبق معمول آتش خشم او را شعله‌ورتر می‌کند و جهت می‌بشود که حس ناتوانی کند.
او نمی‌خواهد این جمله را بشنود، چون نمی‌تواند آرام باشد. سیستم لیمبیک (limbic system) او اختیار مغزش را در دست گرفته است و هنگامی فردی در عکس العمل جنگ یا گریز قرار دارد، فقط روی تهدید حاضر تمرکز دارد. گفتن جمله «آرام باش» او را عصبانی‌تر می‌کند، چون مطلب ضمنی آن این است: «خشم تو نابجاست و نمی‌توانی آن را مهار کنی.» این به‌معنی تأییدنکردن احساسات اوست.
۳. منفعت گیری از تکنیک‌های خوبِ گوش‌دادن
هنگامی افراد احساساتی خواهد شد، دوست دارند که دیگران آنها را فهمیدن کنند. به سخن‌هایش گوش دهید، به چشم‌هایش نگاه کنید، درصورت نیاز سر تکان دهید و برای فهمیدن بهتر قضیه از او سؤالاتی سوال کنید. هنگامی فرد سخن بگویید کند و حس کند که سخن‌هایش شنیده خواهد شد، آرام می‌بشود.
یقیناً بعضی اوقات افراد عصبانی دوست ندارند که از آنها سؤالی بپرسیم و امکان پذیر به‌اندازه‌ای عصبانی باشند که باور نکنند فردی واقعا آنها را فهمیدن می‌کند. در این شرایط همه تلاش خود را بکنید، ولی اگر فرد در حال‌وهوای سخن بگویید و او گفت‌وگوی صمیمانه نیست، او را ناچار نکنید.
۴. تأییدکردن احساسات فرد
بعضی اوقات در بعد خشمگینی، حس فرد دیگر همانند آزردگی، خجالت یا غم نهان شده است. خشمگینی فرد هر دلیلی هم که داشته باشد به سخن‌هایش گوش دهید و احساسات او را تأیید کنید (بدون این که لزوما با او موافق باشید). از قضاوت‌کردن فرد عصبانی نیز پرهیز کنید، چون امکان پذیر که قضاوت‌کردن شما در کلمات یا زبان بدنتان به‌صورت تأییدنکردن او نمایان بشود.
برای تأیید احساسات فرد روبه رو می‌توانید بگویید: «حتما زیاد سخت است» یا «می‌فهمم که چه مقدار غمگین شدی». ولی گفتن جملاتی همانند «فراموشش کن» یا «من هم توانایی شبیهی داشتم و از پسش برآمدم» کمکی نمی‌کند.
حتی بعد از آرام‌شدن نیز امکان پذیر که باز هم فرد عصبانی با خشم بگوید: «می‌خواهم او را بزنم» یا «می‌خواهم شرکت را روی سرشان خراب کنم». شما نیز باید با گفتن «می‌فهمم»، «کاملا درکت می‌کنم» یا «سرزنشت نمی‌کنم» جواب دهید. باید به تأیید احساسات او ادامه دهید، چون هیچ‌کس به‌علت این که دوست دارد فردی را بزند به دردسر نمی‌افتد. یقیناً بعدا از او بخواهید که درمورد عواقب کار او فکر کند. نگویید «آنها زیاد بد می باشند» یا «درست است، باید همین کار را انجام دهی» چون این بنزین‌ریختن روی آتش است. احساسات او را تأیید کنید، اما او را تشویق نکنید.
۵. همدلی
همدلی امکان پذیر به‌شکل فهمیدن دیدگاه یا احساسات دیگران یا حس ناراحتی به‌علت گرفتاری و حالت بد آنها باشد. برای ابراز همدلی با فردی که عصبانی است، می‌توانید به او نشان دهید که به سخن‌هایش گوش می‌دهید و می‌فهمید که چه می‌گوید.
برای همدلی با فردی که عصبانی است تلاش کنید علت خشمگینی او را برایش تکرار کنید، برای مثال بگویید: «بعد عصبانی هستی چون فکر می‌کنی که باید همه مسئولیت‌های خانه را به‌تنهایی بر مسئولیت بگیری.» ولی بعضی اوقات گفتن جمله «حس تو را فهمیدن می‌کنم» فرد روبه رو را عصبانی‌تر می‌کند، چون نظر دارد که هیچ‌کس واقعا نمی‌تواند بفهمد که او چه احساسی دارد.
از کلمات «من» یا «تو» پرهیز کنید، چون کانون دقت را فهمید شخص می‌کنند یا جهت خجالت یا پریشانی فرد روبه رو خواهد شد. کلی سخن بگویید‌کردن و منفعت گیری از ضمیر سوم‌شخص جهت می‌بشود که احساسات خود را در بین بگذارید و با فرد همدردی کنید بدون این که در گله های‌ها و انتقادهای شدید فرد از دیگران با او هم‌صدا شوید.
۶. سبک‌کردن جو با طنز و شوخی
برای فهمیدن این که آیا این روش مؤثر است یا نه، باید موقعیت را خوب بشناسید یا شناخت نسبتا خوبی از فرد عصبانی داشته باشید. شوخ‌طبعی می‌تواند با خشم مبارزه کند، چون فرایندهای شیمیایی بدن را تحول می‌دهد. شوخی‌کردن یا اشاره‌کردن به چیزی خنده‌دار در موقعیت و خندیدن هر دوی شما می‌تواند شرایط را تحول دهد و فرد را آرام کند.
۷. پرسیدن سؤالات نامربوط
پرسیدن سؤالات نامربوط جهت می‌بشود که فرد بپرسد: «چی؟» برای مثال می‌توانید سوال کنید: «برنامه‌ات برای تعطیلات چیست؟» یا «حال مادرت چطور است؟» پرسیدن این سؤالات مکثی جزئی را تشکیل می‌کند، چون جهت می‌بشود که به جواب سؤال شما فکر کند. اگر حس می‌کنید که او عکس العمل بدی نشان نخواهد داد، حتی می‌توانید سوال کنید: «می‌خواهی یک ساندویچ بخریم؟» هنگامی از شدت خشم او می‌کاهید (حتی به‌زمان چند ثانیه) برگشت به همان نقطه برایش دشوار خواهد می بود، چون خشمگینی به انرژی نیاز دارد.
۸. نظر انجام کاری
می‌توانید به فرد عصبانی نظر بدهید که با هم قدم بزنید یا قهوه بنوشید. شما صحنه را ترک می‌کنید و کار فرد دیگر انجام می‌دهید. گزینه‌های مقداری را نظر دهید (برای مثال دو گزینه) تا تصمیم‌گیری برای فرد سخت نباشد و بتواند یکی را انتخاب کند.
مغز همیشه نمی‌تواند چند کار را با هم انجام دهد، ولی هنگامی که فعالیتی برای ما آشناست و به تفکر مقداری نیاز دارد، مغز ما کارکرد مساعد دارد. یقیناً هر کاری که انجام می‌دهید، فقط راهی برای دورشدن از صحنه است نه راه‌حل نهایی. این کاری است که با انجام آن فرد را از حال‌وهوای خود خارج می‌کنید.
۹. زمان‌دادن به فرد
برخی از افراد خوش‌سخن بگویید‌اند، ولی برخی ترجیح خواهند داد که با احساسات خود تنها باشند. اگر سخن بگویید‌کردن جهت خشمگینی زیاد تر فرد می‌بشود، به‌جای سخن‌زدن به او مقداری زمان بدهید. خشمگینی زیاد تر افراد بعد از دست‌کم ۲۰ دقیقه فروکش می‌کند، ولی برخی به زمان بیشتری نیاز دارند.
تلاش برای یافتن راه‌حل
۱. پشتیبانی به فرد برای بهترکردن اوضاع
اگر علت خشمگینی مشکلی حل‌شدنی است، احتمالا بتوانید به فرد پشتیبانی کنید. اگر او به‌اندازه‌ای آرام است که به دلایل و استدلال شما گوش می‌دهد، راه‌حل‌هایی را نظر دهید و برای مطرح‌ریزی برنامه‌ای که شرایط را بهتر می‌کند، به او پشتیبانی کنید.
بعضی اوقات با فرد عصبانی نمی‌توان منطقی سخن بگویید کرد. موقعیت را برسی کنید تا فهمید شوید که آیا باید صبر کنید فرد به‌قدر کافی آرام بشود تا به دلایلهای شما گوش دهد یا نه. از او بخواهید که توضیح دهد چرا عصبانی است. این‌طوری به او پشتیبانی می‌کنید که احساسات خود را بهتر فهمیدن کند.
۲. تمرکز روی آینده
زمان فهمیدن حس خشم، مهم است که روی زمان حال تمرکز کنید، ولی برای یافتن راه‌حل باید روی آینده تمرکز داشته باشید. تمرکز روی آینده به فرد پشتیبانی می‌کند که منطقی‌تر فکر کند و روی نتایج بهترِ ناشی از راه‌حل تمرکز کند به‌جای این که هم چنان در خشم قبل یا حال خود بماند.
۳. پشتیبانی به پذیرفتن این که راه‌حلی وجود ندارد
همه مشکلات یا شرایطی که جهت خشمگینی افراد خواهد شد، راه‌حل ندارند. در این چنین شرایطی باید فرد را قانع کنید که بر احساسات خود تسلط کند.
تشخیص زمان مناسب تنها‌گذاشتن فرد
۱. رهاکردن فرد در صورتی که نمی‌توانید آرام بمانید
اگر فرد شما را غمگین می‌کند یا تحریکتان می‌کند که عصبانی شوید، در صورت امکان باید محل را ترک کنید. عصبانی‌شدن خود شما شرایط را بدتر می‌کند، به این علت ترک‌کردن محل وقتی که عصبانی شده‌اید از بدترشدن شرایط یا درگیری جلوگیری می‌کند.
۲. تشخیص بدرفتاری
خشم و بدرفتاری یکسان نیستند. خشم از احساسات طبیعی انسان است که باید مهار بشود، ولی بدرفتاری راهی ناسالم و بالقوه‌خطرناک برای تعامل با دیگران است. با منفعت گیری از استراتژی‌های زیر می‌توانید فهمید شوید که با بدرفتاری مواجه هستید نه با خشم:
- ارعاب فیزیکی (چه تبدیل خشونت واقعی بشود و چه نشود)؛
- تشکیل حس گناه در شما؛
- اسم‌گذاشتن روی شما یا تحقیرکردن شما؛
- کنترل یا اجبار جنسی (sexual coercion).
۳. رفتن به جایی امن در صورت به خشونت کشیده‌شدن حالت
اگر با فردی مواجهید که مشکل مدیریت خشم دارد و دلواپس امنیت خودید، فورا محل را ترک کنید و به مکانی امن بروید. خشونت خانگی چرخه‌ای مداوم است و اگر این خشونت یک بار رخ دهد، به گمان زیاد باز هم تکرار خواهد شد. اگر فرد حالتی خشن و غیرقابل‌پیش‌بینی دارد یا شما را تهدید می‌کند، بهتر است که از او دور شوید.
جمع‌بندی
آرام‌کردن فردی عصبانی به صبر و شکیبایی بسیاری نیاز دارد. هنگامی فردی به‌شدت عصبانی است، شنیدن جملاتی همانند «آرام باش» فقط اوضاع را بدتر می‌کند. شنونده‌ای خوب بودن و پرت‌کردن حواس شخص عصبانی می‌تواند سودمند باشد، ولی هنگامی خشمگینی فرد انفجاری یا غیرقابل‌پیش‌بینی شده است، به‌جای تلاش برای دلایلکردن، از او فاصله بگیرید. اگر فرد عصبانی عذرخواهی شما را نمی‌پذیرد، بهتر است که مقداری به او زمان بدهید و مدتی او را تنها بگذارید.
به‌نظر شما کدام‌یک از راه حلهای حرف های‌شده مؤثرند؟ آیا تابه‌حال این راه حلها را امتحان کرده‌اید؟ چه راه حلهای فرد دیگر را برای آرام‌کردن افراد عصبانی نظر می‌دهید؟
