تصاویری از شلوار ۳۲۰۰ ساله‌ در پای «مرد تورفان» که همانند شلوار جین امروزی است!_دانستنی

به نقل از بهداشت نیوز، در اغاز دهه ۱۹۷۰، باستان‌شناسان چینی با باقی مانده مومیایی‌شده نزدیک به ۵۰۰ نفر روبه رو شدند که بیشتر از ۳۰۰۰ سال پیش در گورستان یانگهای، واقع در حوضه تاریم، آرام گرفته بودند.

در این حوضه باستانی، یک بدن به طور خاص دقت محققان را به خود جلب کرد؛ نه تنها به این علت که به نحوه بی‌عیب و نقصی نگه داری شده می بود، بلکه به این علت که حتی بعد از گذشت این همه زمان، تا این مدت لباس بی عیب و نقصی بر تن داشت.

مرد تورفان، که از نام شهر نزدیک چین به همین نام نامگذاری شده می بود، با بهترین لباس یکشنبه خود، پانچو، چکمه‌های چرمی نرم و پیشانی‌بند پشمی که با دیسک‌های برنزی و صدف‌های دریایی تزئین شده می بود، به قبر رفته می بود.

این جسد مومیایی شده حتی در قیاس با فراعنه مصر هم لباس زیباتری داشت. از همه قابل دقت‌تر، شلوار مرد تورفان می بود که از دو تکه ساق مخروطی راه اندازی شده می بود که در بالا با یک تکه فاق به هم متصل می‌شدند که به نظر می‌رسد تحرک بالایی را برای پوشنده فراهم می‌کند. طراحی به اندازه شلوار جین امروزی و کارخانه‌ای پیچیده و به همان اندازه بادوام می بود.

منشاء شلوار مرد تورفان کجاست؟

 باور بر این است که شلوار مرد تورفان (Turfan) با قدمت حداقل ۳۲۰۰ سال قدیمی‌ترین شلواری است که تا بحال کشف شده است و به محققان تخمین تقریبی از زمان اختراع این تکه لباس الزامی را می‌دهد.

ساینس نیوز گزارش داده: «پیش از این، اروپایی‌ها و آسیایی‌ها لباس‌های مجلسی، روپوش، تونیک، توگا می‌پوشیدند یا همان گونه که روی بدن ۵۳۰۰ ساله مرد یخی اوتزی مشاهده شد، ترکیبی سه‌تکه از کمربند و پاچه‌های تکی به گفتن شلوار وجود داشت.»

مُد یکی از جنبه‌های کلیدی تاریخ بشر است، اما منشأ و اهمیت آن زیاد تر نادیده گرفته می‌بشود.

علاوه بر این، زیاد تر منسوجات زیاد سریع از بین می‌روال و برای باستان‌شناسان زیاد چالش‌برانگیز است که عکس راحتی از چگونگی شکل‌گیری روال مد در دنیای باستان ترسیم کنند.

با این‌حال، مد یک امر جهانی فرهنگی است و تکامل لباس‌های اولیه چیز‌های بسیاری در رابطه افراد، از ایده‌های پشت اعمال فرهنگی و مذهبی تا حرکت‌شان در مناطق گوناگون جهان به ما می‌گوید.

قدیمی‌ترین شلوار جهان چطور ساخته شد؟

تعیین زمان ساخت شلوار مرد تورفان زیاد ساده‌تر از تعیین نحوه ساخت آن است. تاریخ‌گذاری کربن و دیگر اشکال تجزیه و تحلیل می‌توانند تخمین‌های سنی نسبتاً دقیقی را به ما اراعه دهند، اما خود اتم‌ها، چیزی در رابطه تکنیک‌ها یا تأثیراتی که صنعتگران باستانی برای کنار هم گذاشتن آن‌ها برای تشکیل یک شلوار به آن‌ها تکیه می‌کردند، آشکار نمی‌کنند.

به همین منظور، مایک واگنر (باستان شناس) تیمی همانند به انتقام‌جویان متشکل از زمین‌شناسان، شیمی‌دانان و طراحان مد را گرد هم آورد تا به مد افسانه‌ای مرد تورفان نگاه دقیق‌تری داشته باشد. مقصد آن‌ها مطالعه راه حلهای بافت به منظور بازسازی فرآیند تشکیل اولیه و کشف بزرگترین راز‌های لباس می بود.

تیم واگنر یافته‌های تحقیقاتی خود را در شماره مارس ۲۰۲۲ پژوهش باستان‌شناسی در آسیا اراعه کرد.

به طور خلاصه، آن‌ها فهمید شدند که شلوار مرد تورفان با پشتیبانی یک وسیله ساخته‌شده و صنعتگران آن از چهار تکنیک گوناگون بافت منفعت گیری می‌کنند. دو مورد از این شلوار‌ها منحصر به فرد می باشند. آن‌ها را «دوقلوی پود یانگهای» و «ملیله جناغی بوتر یانگهای» می‌نامیدند.

محققان واگنر با مشاهده این که پارچه شلوار مرد تورفان هیچ نشانه‌ای از برش یا بافتن ندارد، گمان زدند که شلوار به جای دوختن به هم بافته شده است. ظن آن‌ها به زودی درست از آب درآمد. بازدید اولیه لباس باستانی نشان داد که تکه‌هایی از شلوار با تکنیکی به نام بافت جناغی بافته می‌شد.

 پارچه جناغی نوعی بافت نساجی است که یک الگوی مورب از دنده‌های موازی تشکیل می‌کند، پارچه را سفت‌تر و کشسان‌تر می‌کند، به این علت به پوشنده امکان تحرک زیاد تر می‌دهد. با دقت به این که مردم دفن شده در یانگ‌های به فرهنگ گله داران و اسب سواران تعلق داشتند، این کشف چندان شگفت آور نیست.

با این حال، شگفت‌انگیز این است که بافت پارچه‌های جناغی در زمان تشکیل شلوار مرد تورفان یک نوآوری داشت.

به حرف های کارینا گرومر، باستان شناس نساجی از موزه تاریخ طبیعی وین، قدیمی‌ترین شواهد فسیلی شناخته‌شده از بافت جناغی از تکه‌های پارچه بافته‌شده از یک معدن نمک در اتریش به دست آمده است که زیاد دور از حوضه تاریم چین است. تخمین زده می‌بشود که این منسوجات حداقل ۲۰۰ سال قدیمی‌تر از شلوار مرد تورفان باشد.

شلواری همانند شلوار جین امروزی

شلوار مرد تورفان از حوضه تاریم چین که محل نگهداری باقی مانده انسان‌های باستانی است، اشکار شد.

نادر بودن بافت جناغی سؤالات مهمی را در رابطه تأثیرات فرهنگی تشکیل می‌کند که امکان پذیر این صنعت‌گران باستانی چینی را آگاه کرده باشد.

شلوار جین مدرن امروزی که به علت ماندگاری مورد احترام است، از همین تکنیک منفعت گیری می‌کند. گرومر که بخشی از مطالعه واگنر نبوده است، اما چند سال پیش این لباس را مطالعه کرد، به ساینس نیوز او گفت: «این یک کالای مبتدی نیست. این همانند شلوار رولزرویس است!»

برای پارچه دور زانو از نوع متغیری از بافت که به ملیله بافی معروف است منفعت گیری می‌شد. در قیاس با بافت پارچه جناغی، ملیله‌بافی لایه ضخیم‌تری از پارچه تشکیل می‌کند که در این مورد برای محافظت از مفاصل فرد زمان سوار شدن بر اسب منفعت گیری می‌بشود.

در نهایت، سومین روش بافت در حاشیه بالایی شلوار منفعت گیری شد که علتایجاد یک کمربند محکم، اما قابل انعطاف برای نگه داشتن شلوار در جای خود شده است.

در حالی که طراحان مد به راحتی می‌توانستند الگو‌های بافندگی را تشخیص دهند، از تجهیزاتی که صنعتگران آن‌زمان منفعت گیری می‌کردند بی‌خبر بودند. هیچ ابزار بافندگی هیچ زمان در یانگ‌های یا نزدیک آن یافت نشد و تا به امروز باستان شناسان هیچ ایده‌ای ندارند که یک ماشین بافندگی باستانی از این منطقه می‌تواند همانند به چه شکلی باشد. آن‌ها فقط گمان‌وگمان‌هایی در این رابطه زده‌اند.

دوختنِ قبل به یکدیگر

باستان‌شناسی نساجی معنی جدیدی به عبارت «لباس انسان را می‌سازد» می‌دهد. نحوه ساخت آن لباس و دلایل پوشیدن آن چیز‌های بسیاری در رابطه تمدن‌های باستانی به ما می‌آموزد؛ به اختصاصی تمدن‌هایی که سیستم نوشتاری خاص خود را ندارند. مرد تورفان کاملاً به روز می بود، چون چند قرن بعد از مرگ او، شلوار‌ها توسط گروه‌های متحرک در سراسر اوراسیا پوشیده می‌شد.

دیگر مطالعات باستان‌شناسی نشان داده که محبوبیت روزافزون شلوار با ظهور اسب سواری مطابقت دارد.

همان گونه که حرف های شد، پارچه‌های جناغی و فاق انعطاف‌پذیر شلوار مرد تورفان، بین تنگی شلوار و تحرک تناسب تشکیل می‌کرد.

مد باستانی نهان‌شده در شلوار تورفان

همان گونه که شکل فاق چیزی در رابطه سبک زندگی مرد تورفان به ما می‌گوید، الگو‌های روی لباس نیز می‌توانند ایده‌هایی درمورد روابط فرهنگی و اقتصادی جامعه او به ما اراعه دهند.

همان گونه که مطالعه واگنر اشاره می‌کند، همان الگوی T-درهم‌تنیده‌ای که زانو‌ها را تزئین می‌کند، بر روی ظروف برنزی چین و این چنین سفال‌هایی از سیبری و قزاقستان نیز کشف شده است.

قبل از مرد تورفان، انسان‌های باستانی همانند اوتزی مرد یخی، تونیک و توگا می‌پوشیدند.

این حقیقت که این الگوهم‌زمان در آسیای مرکزی و شرقی به وجود آمد مشخص می کند که این دو منطقه، در حالی که از نظر جغرافیایی از هم جدا بودند، از طریق تماس پایدار زیاد به یکدیگر متصل بودند.

این کار مصادف می بود با ورود گله‌داران اوراسیا غربی، که با اسب‌هایی به آسیا مهاجرت کردند که بعد از اهلی شدن، سفر به مکان‌های دوردست و بین آن‌ها را آسان‌تر می‌کرد.

الگوی فرد دیگر که روی شلوار مرد تورفان یافت شده است، هرم پلکانی، شباهت بسیاری به نقوشی دارد که روی سفال‌های تشکیل شده توسط فرهنگ پتروفکا در آسیای مرکزی که بین ۳۹۰۰ تا ۳۷۵۰ سال پیش رشد کرده می بود، ظاهر می‌بشود.

اکتشافات باستان‌شناسی متعدد، از مهاجرت گله‌داران اوراسیا به شرق تا منشاء احتمالی پارچه جناغ‌بافی در اروپای شرقی، مشخص می کند که خلق اولین شلوار در جهان نتیجه تبادل فرهنگی و اقتصادی بین مردمانی بوده است که در آن مقطع از تاریخ، به سختی با یکدیگر در تماس بودند.

به همین علت، مایکل فراچتی، انسان‌شناس دانشگاه واشنگتن در سنت لوئیس، از شلوار مرد تورفان به گفتن «نقطه ورودی برای بازدید چگونگی تحول جهان توسط جاده ابریشم» یاد کرده است.

منبع: رازبقا